Η απολογία μου

Φόβος

• Θα ήθελα να σας παρακαλέσω καταρχάς επειδή περίμενα αυτή τη στιγμή πέντε ολόκληρα χρόνια για να μιλήσω για πρώτη φορά για την υπόθεση αυτή, να έχω λίγο την ανοχή σας στον χρόνο. Δε θα πω κάτι παραπάνω που δε χρειάζεται ή που αυτά δεν έχετε ακούσει. Σύμφωνα με τους ιστορικούς, πολύ λίγα λόγια, το φαινόμενο ξεκινάει στις αρχές του 9ου αιώνα, μετά τον θάνατο του Καρλομάγνου. Αυτό μας λέει ο μεγάλος ιστορικός της εποχής Μοσέιμ, πατέρας της σύγχρονης εκκλησιαστικής ιστορίας. Ωστόσο όλοι ομοφρονούν και έλληνες και ξένοι, ότι το φαινόμενο επίσημα ξεκινά το 870 με τη μαρτυρία ενός Γάλλου μοναχού [Βενάρδος] και έκτοτε μέχρι σήμερα επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο και θεωρείται από πολλούς ανθρώπους θαύμα και από πολλούς ανθρώπους μη θαύμα. Έχουν γραφεί πάρα πολλά. Σας θυμίζω εδώ ότι ακόμη και στην πρώτη σταυροφορία, ο Πάπας Ουρβανός ο Β’, προσπαθώντας να υποκινήσει, να παρακινήσει και να εμψυχώσει τους σταυροφόρους, ένα από τα επιχειρήματά του είναι ότι πάμε στα Ιεροσόλυμα να τα απελευθερώσουμε από τους Οθωμανούς, από τους άπιστους που βιάζουν τις γυναίκες μας και καταστρέφουν τα ιερά μας και να συναντήσουμε το ετήσιο θαύμα του αγίου φωτός. Το 1238 βέβαια όπως θα ξέρετε ο Πάπας Γρηγόριος ο 8ος αποκήρυξε το θαύμα. Και απαγόρευσε στους Λατίνους φραγκισκιανούς τώρα κάτω στα Ιεροσόλυμα, να ασχολούνται. Και όντως δεν έχουν μέχρι σήμερα καμία σχέση με την τελετή. Από τότε μέχρι σήμερα, οι απόψεις των φωτολατρών και των φωτομάχων, τους λέω έτσι χαρακτηριστικά, πορεύονται ως δυο παράλληλοι μονόλογοι. Γιατί ο καθένας εισφέρει τα δικά του επιχειρήματα. Οι πιστοί, οι φωτολάτρες, ότι αυτό είναι θαύμα. Γιατί; Γιατί το είδαμε. Γιατί μας το είπε ένας περιηγητής. Γιατί μας το είπε ένας προσκυνητής…
  
  (διαμαρτυρίες)
  – (πρόεδρος) Περάστε έξω κύριε.
  – Δημόσια συνεδρίαση δεν είναι;
  – Δημόσια είναι αλλά όταν ασεβείτε στο δικαστήριο… Σας παρακαλώ. Και θορυβείτε στην απολογία του.
  
  – …γιατί το είδαν τέλος πάντων πολλοί άνθρωποι, οπότε έτσι πορεύτηκε. Αυτή ήταν η μία τάση. Και βέβαια και άνθρωποι της Εκκλησίας οι οποίοι και μέχρι σήμερα υπερασπίζονται την εκδοχή, το αφήγημα του θαύματος. Και από την άλλη οι λεγόμενοι ορθολογιστές, σκεπτικιστές, ενδεχομένως άθεοι. Αλλά και Πατέρες της Εκκλησίας. Δηλαδή άνθρωποι που είχαν άμεση σχέση με την ορθοδοξία και εμβληματικές μορφές, που αμφισβήτησαν με θεολογικούς λόγους αλλά και κάποιοι έχοντας πληροφορία να το πω έτσι, όπως λένε οι ίδιοι, εκ των έσω. Επικαλούμαι εδώ και ξέρετε πολύ καλά το περίφημο σύγγραμμα του Αδαμάντιου Κοραή και τους χαρακτηρισμούς. Επιτρέψτε μου να πω, τους βαρύτατους, τους οποίους όταν τους διάβασα πριν γράψω το βιβλίο βέβαια, σοκαρίστηκα καθώς είναι πραγματικά εξυβριστικοί ως και άκρως συκοφαντικοί για την αγιοταφιτική αδελφότητα. Κάτι που δε θα βρείτε ούτε μια λέξη στη δική μου εργασία, στη δική μου έρευνα. Κατάλαβα ευθύς εξαρχής ότι αυτό που έπρεπε να κάνω, δεν είχε γίνει μέχρι εκείνη τη στιγμή. Γιατί; Γιατί είχαμε δύο απόψεις. Δύο παράλληλους μονολόγους. Που δεν μπορούσαν να συναντηθούν. Πώς μπορούσαν όμως να συναντηθούν; Μόνο με έναν τρόπο. Να βρούμε με αυστηρή μεθοδολογία και με απόλυτη τεκμηρίωση ένα πράγμα. Τον τρόπο, την τεχνική, το πώς ανάβει το άγιο φως. Και αυτό ήταν το ζητούμενο μου. Αυτό ξεκίνησε λίγες μέρες μετά το Πάσχα του ’18, συγκεκριμένα την Πέμπτη του Πάσχα στις 16/04, είχα και την μαρτυρία του πατέρα μου που μου έλεγε χρόνια από μικρό παιδί, παιδί μου το άγιο φως στα Ιεροσόλυμα ανάβει όπως το ανάβω και εγώ και κάθε ιερέας στην οικουμένη. Αλλά και αυτό ήταν μια άποψη που ήθελα όμως να την τεκμηριώσω. Ήξερα όμως ότι ήταν σχεδόν αδύνατο γιατί δεν το είχε κανείς μέχρι τότε. Αλλά είπα μέσα μου, εκείνη τη βδομάδα του Απριλίου και τι έχω να χάσω; Οπότε ξεκινάω με το πρώτο τηλέφωνο που κάνω στο Πατριαρχείο, το χρονικό το έχω μέσα στο βιβλίο. Η αρχή του πουλόβερ. Ήθελα να ξεκινήσω από τον σεβασμιότατο, μακαριστό πια, Κορνήλιο, γιατί ήδη είχε μιλήσει το 2001 στη δημοσιογράφο Μαρία Καρχιλάκη. Και τη συνάδελφο Μαρία Παπουτσάκη, δε ζει πια. Και είχε πει κάτι σημαντικό τότε για πρώτη φορά. Είχε καταγραφεί για πρώτη φορά. Ότι το Άγιο Φως είναι φυσικόν φως που ανάβεται από την ακοίμητο κανδήλα. Τελεία. Και το ‘χε σταματήσει εκεί. Ήθελα λοιπόν να πάρω το νήμα από εκεί να μιλήσω πάλι μαζί του γιατί άφησε ένα κενό. Ωραία. Το ανάβει από την ακοίμητο κανδήλα. Αλλά η κανδήλα πώς ανάβει; Θα μπορούσε να πει κάποιος ότι ανάβει ως εκ θαύματος. Αυτό το κενό δεν το ’χε κλείσει. Ήθελα να μιλήσω λοιπόν μαζί του. Όταν πήρα λοιπόν στην αρχιγραμματεία με συνέδεσαν με τον Σεβασμιότατο Αρίσταρχο. Και εκεί ήξερα ότι η απαγορευμένη ερώτηση που μπορείς να κάνεις σε ένα αγιοταφίτη, ποτέ δεν τον ρωτάς πώς ανάβει το Άγιο Φως. Γιατί; Γιατί δεν υπάρχει πουθενά στην ιστορία το ερώτημα αυτό, σε κανέναν δεν έχει τεθεί. Όσο παράδοξο κι αν ακούγεται, όσο παράλογο αν θέλετε κι να ακούγεται, ενώ μπορούμε να ρωτήσουμε έναν οποιοδήποτε ιερέα για το μυστήριο της βάπτισης και την κολυμπήθρα, “ης γίνεται χρήσις” -είναι φράση του Πατριαρχείου. Μπορείτε να μας πείτε ποια είναι η χρήση της κολυμπήθρας στο μυστήριο της βαπτίσεως; Νομίζω κανένας δεν θα ‘χε αντίρρηση να εξηγήσει για ποιο λόγο υπάρχει κολυμπήθρα. Ή στο σταυρό όταν κάνουμε τον αγιασμό. Νομίζω κανένας ιερέας δεν έχει καμία αντίρρηση να εξηγήσει στους πιστούς ποιος είναι ο ρόλος του σταυρού που τον πετάει ο ιερέας είτε στη θάλασσα, είτε στα ύδατα. Όμως, το “ης γίνεται χρήσις” που βρήκα εγώ αρχειοθετημένο το 2010 και βέβαια η πηγή, δεν ήταν το Πατριαρχείο. Ήταν μια ιερή μορφή και μου την είπε ο ίδιος ο Σεβασμιότατος Αρίσταρχος. Ήταν ο ιστορικός Μηλιαράς. Δηλαδή αγιοταφίτης που πήραν το απόσπασμα, υπάρχει πραγματεία-έργο του Καλλίστου Μηλιαρά περί του Αγίου Φωτός. Το έχω αν θέλετε στο αρχείο μου, μου το ‘χε δώσει ο ίδιος ο Σεβασμιότατος Αρίσταρχος ο οποίος με βοήθησε το τονίζω.
  – Δηλαδή να διακόψω λίγο;
  – Παρακαλώ.
  – Εσείς όταν πάτε στο Πατριαρχείο με ποιον έρχεστε σε επικοινωνία;
  – Μέχρι τον Απρίλιο που μιλάμε τώρα δεν έχω πάει στο Πατριαρχείο. Μιλάω τηλεφωνικά με τον Αρίσταρχο. Και…
  – Το έχετε γνωστοποιήσει ότι ήσαστε δημοσιογράφος;
  – Και βέβαια.
  – Ότι κάνετε μια έρευνα;
  – Και βέβαια.
  – Του ‘χετε πει για το Άγιο Φως;
  – Και βέβαια. Είναι το πρώτο πράγμα που τον ρωτάω.
  – Αφού είπατε πριν ότι λέτε οι αγιοταφίτες σταματάνε σ’ αυτό το θέμα. Το ‘πατε αμέσως;
  – Ναι. Δεν τον ρωτάω όμως για το πώς ανάβει το Άγιο Φως.
  – Μάλιστα.
  – Δεν μπορώ να τον ρωτήσω αμέσως πώς ανάβει το Άγιο Φως γιατί ξέρω ότι είναι ένα θέμα ταμπού. Δεν συζητιέται.
  – Οπότε μιλάτε τηλεφωνικά.
  – Μιλάω τηλεφωνικά. Του κάνω την ερώτηση: “πείτε μου σας παρακαλώ Σεβασμιότατε – το γράφω στο βιβλίο μέσα – πώς μπαίνει η κανδήλα. Μπαίνει αναμμένη ή σβηστή;” Αυτή ήταν η αρχή. Και μου λέει κανδήλα μπαίνει αναμμένη. Αυτό για μένα ήταν μια τεράστια έκπληξη. Γιατί;
  – Αυτά σας τα είπε ο Αρίσταρχος;
  – Ο Αρίσταρχος.
  – Τηλεφωνικά;
  – Τηλεφωνικά. Και τα ‘χω γράφει στο βιβλίο μου. Αυτό ήταν για μένα μια τεράστια έκπληξη. Γιατί επιβεβαίωνε τον ισχυρισμό αιώνων των σκεπτικιστών. Που λέγανε ότι “βρε αυτοί κάνουν, λένε ψέματα. Δεν ανάβει ως εκ θαύματος”. Το κανδήλι, η ακοίμητη κανδήλα που μπαίνει γύρω στις 12 η ώρα το μεσημέρι μπροστά στα μάτια εκατομμυρίων. Έχει σημασία αυτό. Των εκατομμυρίων πιστών μπροστά στην τηλεόραση. Γιατί το λέω αυτό, γιατί ο Σεβασμιότατος ο Αρίσταρχος είπε στην κατάθεσή του: “πρώτη φορά ακούω για κανδήλα”. Αυτό το βλέπουν άπαντες. Μπορείτε να το δείτε σε δεκάδες βίντεο στα ρώσικα, στα αραβικά, στα ελληνικά και ούτως καθεξής. Και μου λέει: “μπαίνει αναμμένη”. Του λέω οκ ωραία αλλά ένα λεπτό. Εσείς μιλάτε για θαύμα ή όχι; Για θαύμα; το γράφω στο βιβλίο, έχω όλη τη στιχομυθία. “Εμείς δεν μιλάμε για θαύμα παιδί μου”. Λέω ένα λεπτό Σεβασμιότατε. Αλλά μπροστά μου έχω αναμμένο τον υπολογιστή μου. Και είμαι στο λήμμα Άγιο Φως. Μπορείτε σας παρακαλώ για να έχουμε την ίδια εικόνα να ανοίξετε κι εσείς τον υπολογιστή σας; Μου λέει: “πέστε μου, σας πιστεύω”. Δεν είχε υπολογιστή. Το είδα. Υπάρχει και φωτογραφία στο γραφείο του, ο άνθρωπος δεν (ΑΔΥΝΑΤΗ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ -πιθανές λέξεις: δεν είχε υπολογιστή) γι’ αυτό. Δεν είχε επαφή με τον υπολογιστή, αν και ήταν υπεύθυνος της ιστοσελίδας του Πατριαρχείου. “Πείτε μου όμως, σας πιστεύω μου λέει”. Λέω Σεβασμιότατε σας διαβάζω. Και “πρόκειται για θαύμα, θαυμαστόν, που ανάβει με βαμβάκιον”. “Ω, γιατί υπάρχει αυτό;” Και από τις 12 Απριλίου, για να συντομεύσω το χρόνο, μέχρι τις 22 Ιουνίου, 22 Ιουνίου είναι η τελευταία μέρα που υπάρχει στην επίσημη ιστοσελίδα του Πατριαρχείου στο λήμμα Άγιο Φως η λέξη θαύμα. Στο μεσοδιάστημα, κάτι που δεν αρνήθηκε ο σεβασμιότατος Αρίσταρχος μπροστά σας, γίνανε πολλές τηλεφωνικές συνομιλίες. Πολύωρες. Τις οποίες και τις λέω, τις αναφέρω λέω ότι ήταν πολύωρες αλλά και δεν τις αρνήθηκε.
  – Αυτές τις συνομιλίες τις καταγράφετε;
  – Όχι βέβαια.
  – Σημειώνατε κάποια στοιχεία; Τι κάνατε;
  – Και βέβαια. Εννοείται. Αλλά προσέξτε το πιο σημαντικό. Μου ζήτησε κι αυτή είναι η αλήθεια και το λέω στο βιβλίο, και μου κάνει εντύπωση γιατί οι συνήγοροι επιμένουν σε κάτι το οποίο είναι αυτονόητο, να μην αποκαλύψω τίποτα από δω και πέρα που θα μου λέει και μου είπε τρομερά πράματα. Εννοώ αναφορικά με την ιστορία του Αγίου Φωτός τρομερά πράγματα. Έτσι; Όχι κάτι προσωπικό.
  – Δηλαδή ένα σημείο που επισημάνθηκε που είπατε μετά ότι δεσμευτήκατε αφορούνε κάποια πράγματα τα οποία δεν καταγράψατε στο βιβλίο;
  – Ναι, βέβαια. Πολλά πράγματα. Θα σας το πω με μία φράση. Εάν κατέγραφα, αν έγραφα αυτά που μου είπε ο σεβασμιότατος Αρίσταρχος στις πολύωρες, όπως και εκείνος παραδέχεται, συναντήσεις μας και δια τηλεφώνου, αλλά και τρεις φορές που πήγα στα Ιεροσόλυμα, το βιβλίο μου δεν θα ‘ταν 110 σελίδες κυρία Πρόεδρε, θα ‘ταν 610. Και ενδεχομένως να ‘χε γίνει best seller με αυτά που μου έλεγε. Δηλαδή περιγράφοντάς μου μία κατάσταση ιστορικά, γιατί κάναμε μία πολύ ωραία ιστορική αναδρομή για τις ρίζες του φαινομένου μέσα στην ιστορία, πώς πορεύτηκε και γιατί η αγιοταφική αδελφότητα δεν μπορεί να πει την αλήθεια. Και μάλιστα τον ρώτησα κάποια στιγμή, Σεβασμιότατε επιτρέψτε μου. Όλοι είμαστε θνητοί. Κάποια στιγμή θα αφήσουμε αυτό τον κόσμο. Θα πάρετε το -και είστε και μεγαλύτερος πολύ μεγαλύτερος από μένα- θα πάρετε το μυστικό, και όλα αυτά που μου λέτε, μαζί σας; Πώς νοιώθετε; Η απάντησή του πραγματικά και με λύπησε και με σόκαρε. Και μου λέει ακριβώς “δεν θέλω να έχω τις κατάρες των πατέρων”. Τι σημαίνει αυτό;
  – Να ρωτήσω τώρα κάτι.
  – Ναι.
  – Αυτό τώρα που σας εξομολογήθηκε ότι μπαίνει αναμμένη.
  – Εξομολογήθηκε σε εισαγωγικά.
  – Ωραία. Που σας το είπε.
  – Έτσι. Γιατί ο Σεβασμιότατος το λέει κυριολεκτικά. Έχει σημασία αυτό. Εδώ σε σας είπε ότι κυριολεκτούσε. Δεν υπάρχει κυριολεξία στην εξομολόγηση.
  – Οπότε δεν ήτανε εξομολόγηση. Ήτανε σε επίπεδο κουβέντας.
  – Όχι αποδέχτηκα και σεβάστηκα το off the record. Γι’ αυτό και δεν τα έγραψα. Δεν υπάρχουν στο βιβλίο μου η μαρτυρία του. Όλες αυτές οι πολύωρες που επιμένει ότι γράφω μάλιστα στο βιβλίο μου. Σέβομαι, του απάντησα και σε κάποια σελίδα το γράφω, σεβάστηκα την προτροπή του δηλαδή σεβάστηκα τι; Το δημοσιογραφικό μας αυτονόητο που λέγεται off the record κυρία Πρόεδρε.
  – Άλλο θέλω να πω. Αυτό το γεγονός αυτό που σας είπε που λέτε ότι σας είπε ότι μπαίνει αναμμένη σας είπε, το ήξερε ότι εσείς θα το καταγράφετε σε δημοσιογραφική έρευνα στο βιβλίο, στο youtube, δεν ξέρω τι.
  – Δεν υπάρχει ούτε στο youtube, ούτε το κατέγραφα. Δεν υπάρχει καταγεγραμμένη η κουβέντα αυτή.
  – Ναι. Εν πάση περιπτώσει. Τι γνώριζε ότι θα γίνει μ’ αυτή την κουβέντα
  – Ακούστε με λίγο. Ήδη σας προέβαλα ένα βίντεο γιατί χρόνια τώρα ισχυρίζεται η άλλη πλευρά, και ειδικά τον πρώτο καιρό, ότι ο Σεβασμιότατος Αρίσταρχος και όλοι οι αγιοταφίτες δεν γνώριζαν περί έκδοσης βιβλίου. Ήμουν εκεί ένας προσκυνητής που πήγα για να αναζητήσω πνευματικές μου να ικανοποιήσω πνευματικές μου αναζητήσεις. Αυτό είναι ψευδές και σας το προέβαλα με βίντεο όταν λέει ο ίδιος στην ερώτησή μου “βοήθησα καθόλου” στην αλλαγή του λήμματος στο να αλλάξει το site το λήμμα και από ψέμα, θαύμα να γίνει αλήθεια μη θαύμα. Που και έγινε. Και προσέξτε. Υπάρχει μέσα στη δικογραφία η αλληλογραφία που μου στέλνει. Θα το έκανε ο αρχιγραμματέας του Πατριαρχείου σ’ έναν απλό πολίτη; Να του στείλει ουσιαστικά προς έγκριση το κείμενο που θα μπει μέσα; Είναι στα εισερχόμενά μου. Και είναι μέσα στη δικογραφία. Μου έστειλε τι; Το κείμενο το καινούργιο κείμενο, αφαιρέθηκε το προηγούμενο, και μου έστειλε το καινούργιο κείμενο. Θα το έκανε αυτό σ’ ένα προσκυνητή; Και όχι σε έναν δημοσιογράφο που ξέρει και του έχει επισημάνει…
  – Δηλαδή ήτανε επιθυμία του να δημοσιοποιηθεί αυτό το θέμα; Αυτό σας ρωτάω.
  – Και βέβαια. Και επιθυμία το να δημοσιοποιηθεί, αλλά όπως αποδείχτηκε εκ των υστέρων επιθυμία του και να ελέγξει ακριβώς τι θα γράψω. Αλλά όπως καταλαβαίνετε αυτό δεν μπορούσα να το κάνω. Ποιος δημοσιογράφος -αφήστε το δημοσιογράφος- ποιος συγγραφέας που γράφει μυθιστόρημα το δίνει προς έγκριση σε κάποιον; Σε κάποιον για να του πει ότι συμφωνώ – διαφωνώ; Πόσο μάλλον όταν πρόκειται για δημοσιογραφική έρευνα. Κοιτάξτε. Επιτρέψτε μου με δυο κουβέντες να σας δώσω το κλίμα γιατί κάνατε μια παρατήρηση πολύ εύστοχη πριν από λίγο, γιατί βρισκόμαστε εδώ. Και γιατί γίνανε οι δίκες, γίνεται αυτή η δίκη. Θα σας το πω με μια κουβέντα. Αυτή η δίκη γίνεται για τη λέξη, επειδή υπάρχει η λέξη… Φόβος. Και αυτή την λέξη μπορώ να την τεκμηριώσω επιτρέψτε μου όχι μέσα από λόγια αθέων σκεπτικιστών αλλά μέσα από εμβληματικές μορφές της Ορθοδοξίας. Δώστε μου σας παρακαλώ μόνο δύο λεπτά. Νικηφόρος Θεοτόκης αρχιεπίσκοπος γνωστός και ως διδάσκαλος του γένους, σε ερώτηση, είναι από το πρωτότυπο από το πανεπιστήμιο της Θεσσαλίας η πηγή από τον κώδικα, σε ερώτηση πώς ανάβει το Αγιο Φως σε κάποιο πολίτη αναφέρει, προσέξτε την τελευταία φράση αυτού, αυτό μόνο θα σας διαβάσω “Ουκ απ΄ ουρανού κατέρχεται, ουδ΄ από του τάφου αναβλύζει, αλλ’ ο επί την διακονίαν ταύτην ταχθείς αρχιερεύς εν τω λεγομένω εισελθών κουβουκλίω, τον πυρίτην παίων, πυρ εξάγει επάνω του ζωοδόχου τάφου, είτα εφάψας τας εν τω τάφω πρότερον τριβείσας λαμπάδας κρατών εξέρχεται και το φως μεταδίδωσιν ως ηγιασμένον τη επαφή και προσαύσει του παναγίου τάφου. Και ο μεν αγελαίος λαός εκ του τάφου το φως ανάβλυσαν νομίζει, ουδείς δ΄ αυτώ τουναντίον ειπείν θαρσεί, δεινόν τι παθείν δεδιττόμενος” και κανείς δεν τολμάει να του πει την αλήθεια γιατί φοβάται μην πάθει κανένα κακό.
  – Μάλιστα.
  – Τρομερό. Ακούστε και το τελευταίο σας παρακαλώ πολύ. Εδώ μιλάμε για μια πάρα πολύ εμβληματική μορφή της ορθοδοξίας της ρώσικης εκκλησίας τον επίσκοπο Πορφύριο Ουσπένσκι. Είναι από το βιβλίο της ύπαρξης μου, τόμος 3, έκδοση 1894. Είναι ο ιδρυτής της ρώσικης εκκλησίας στα Ιεροσόλυμα 1847. Σας διαβάζω, επιτρέψτε μου, κάποτε ο γνωστός άρχοντας της Συρίας και της Παλαιστίνης Ιμπραήμ ο γνωστός μας Ιμπραήμ που κατέκαψε την Πελοπόννησο, έτσι, πασάς της Αιγύπτου βρισκόταν στα Ιεροσόλυμα. Έγινε γνωστό η φλόγα που άπτεται το Μεγάλο Σαββάτο από τον Πανάγιο Τάφο δεν είναι άγια αλλά αναμμένη όπως ανάβεται μια οποιαδήποτε φλόγα. Αυτός ο πασάς σκέφτηκε να μάθει αν όντως η φλόγα πάνω στον Πανάγιο Τάφο εμφανίζεται ξαφνικά και ως εκ θαύματος ή ανάβεται από ένα θεϊκό σπίρτο. Και τι έκανε; Ανακοίνωσε στους αντιπροσώπους του πατριάρχη ότι ο ίδιος επιθυμεί να παρευρίσκεται στο κουβούκλιο την ώρα της αφής του φωτός και να παρακολουθεί προσεκτικά πώς εμφανίζεται, ενώ συμπλήρωσε αν είναι αλήθεια θα τους δοθούν πέντε χιλιάδες πούτζι πουγκί, πουγκιά μάλλον.
  – Μάλιστα.
  – Δυόμισι εκατομμύρια πιάστρες, νόμισμα της εποχής, ενώ αν είναι ψέμα τότε να του επιστραφούν όλα τα λεφτά που συγκεντρώνουν από τους εξαπατημένους θαυμαστές και ότι θα δημοσιεύσει σε όλες τις εφημερίδες της Ευρώπης αυτή την απαίσια απάτη. Οι αντιπρόσωποι μητροπολίτης Μιχαήλ Πέτρας, μητροπολίτης Ναζαρέτ Δανιήλ και επίσκοπος Φιλαδελφείας Διονύσιος νυν Βηθλεέμ συναντήθηκαν να συζητήσουν τι να κάνουν. Την ώρα της συζήτησης ο Μιχαήλ παραδέχτηκε ότι αυτός ανάβει μέσα στο κουβούκλιο την φλόγα από την λαμπάδα η οποία είναι κρυμμένη πίσω από την κινούμενη μαρμάρινη εικόνα της Αναστάσεως του Χριστού που βρίσκεται δίπλα από τον Πανάγιο Τάφο. Μετά από αυτή την παραδοχή αποφασίστηκε να παρακληθεί ευγενικά ο Ιμπραήμ να μην ανακατεύεται στα θρησκευτικά θέματα και στάλθηκε σε αυτόν ο Δραγουμάνος του ιερού του Παναγίου Τάφου ο οποίος τον ενημέρωσε ότι η αυτού εξοχότης δεν έχει όφελος να αποκαλύπτει τα μυστικά της χριστιανικής λειτουργίας και ότι ο ρώσος αυτοκράτωρ ο τσάρος Νικόλαος θα δυσαρεστηθεί αρκετά από την αποκάλυψη των μυστικών. Προσέξτε εδώ. Ο Ιμπραήμ όταν το άκουσε κούνησε το χέρι του, η μετάφραση εδώ από τα ρώσικα είναι, τελειώσαμε δηλαδή, όμως από κει και πέρα ο κλήρος του Παναγίου Τάφου δεν πιστεύει πλέον στην θαυματουργική εμφάνιση και ούτω καθεξής.
  – Μάλιστα.
  – Και τελειώνει, εμείς όμως λέει η μαρτυρία λέει ο Πορφύριος εκείνος “όπως γνωρίζει και μπορεί ο Θεός να φωτίσει και να ησυχάσει τους λαούς οι οποίοι τώρα πιστεύουν στο φωτεινό θαύμα του Μεγάλου Σαββάτου εμείς όμως δεν πρέπει καν να ξεκινήσουμε αυτή την αλλαγή τον φωτισμό στα μυαλά των πιστών γιατί θα μας κατασπαράξουν στο ίδιο το παρεκκλήσι του Παναγίου Τάφου”. Η μετάφραση είναι από διερμηνέα του υπουργείου εξωτερικών από τα ρώσικα.
  – Μάλιστα. Να προχωρήσουμε τώρα λίγο στο κατηγορητήριο;
  – Σας είπα για τον φόβο. Σας έδωσα το πλαίσιο του φόβου. Τι έγινε λοιπόν. Όταν είδαν ότι προσέγγισα το θέμα όχι από την πλευρά του Κοραή, όχι από την πλευρά του Νικηφόρου Θεοτόκη, άποψη – πιστεύω, αυτό δεν τους νοιάζει, μου το είπαν δεν μας νοιάζει όσοι κι αν μας βρίζουν. Αν ανοίξετε το youtube το διαδίκτυο τη google υπάρχουν χιλιάδες κείμενα που τους κατεβάζουν τρομερούς χαρακτηρισμούς. Δεν τους ενδιαφέρει καθόλου. Γιατί; Γιατί κανείς δεν γνώριζε το μυστικό της αφής του Αγίου Φωτός. Δεν είχε διαρρεύσει ποτέ έντεκα αιώνες η τεχνική, το ξαναλέω έχει σημασία, η τεχνική το πώς ανάβει, δηλαδή η δική μου αποστολή ο λόγος για τον οποίο ασχολήθηκα με αυτή την έρευνα.
  – Μάλιστα.
  – Να λύσω το ερώτημα, να απαντήσω στο ερώτημα. Μόνο αυτό. Δεν μ’ ενδιαφέρει, παρένθεση, στο βιβλίο μου πώς λειτουργεί το πατριαρχείο, τα οικονομικά του, οι άνθρωποι, οι προσωπικές τους ζωές, ιδιωτικές ζωές δεν έχω καμία αναφορά. Το βιβλίο μου είναι μονοθεματικό: πώς ανάβει το Άγιο Φως. Και δυστυχώς…
  – Όσον αφορά την εικόνα του τώρα.
  – Παρακαλώ.
  – Που λέει ότι δεν πήρατε την άδεια την φωτογραφία.
  – Ποια; Πέστε μου.
  – Ο Αρίσταρχος ο Περιστέρης και ο Φακίτσας. Τι λέτε γι’ αυτό;
  – Να ξεκινήσουμε από Περιστέρη.
  – Ναι.
  – Όπως θα ακούσατε σας είπε εδώ όταν ήρθε και κατέθεσε ότι ο κύριος Αλικάκος με έβγαλε φωτογραφία και επέμενε δύο τρεις φορές μέχρι που την είδε την φωτογραφία και είδε ότι ο κύριος Αλικάκος ήταν μέσα στην φωτογραφία και η φωτογραφική μηχανή ήταν σε απόσταση τέσσερα πέντε μέτρα άρα δεν μπορεί να είναι σέλφι. Τα χέρια μου ήταν κάτω και όπως είδατε η φωτογραφία ήταν μακριά και όπως είδατε επίσης φοράει το πετραχήλι, συγνώμη συγνώμη, το καλιμαύκι, δηλαδή και θυμάμαι ακριβώς την σκηνή λέω “σεβασμιότατε αφήστε το μην το φοράτε”, “όχι, αφού είναι επίσημη παιδί μου”, με την κρητική προφορά. Μαρία, αν θυμάμαι καλά το όνομά της, φωνάζει μια γραμματέα του “μας βγάζεις μια φωτογραφία με τον κύριο Αλικάκο;” Δεν μας έβγαλε μία, μας έβγαλε πέντε και τις έχω όλες στο αρχείο μου και αυτές οι φωτογραφίες είναι όλες διαφορετικό κάδρο. Γιατί το λέω αυτό; Γιατί αποδεικνύει το γεγονός ότι δεν είναι στημένη η μηχανή τις οποίες μπορώ να σας παρουσιάσω. Αν είναι στημένη η μηχανή και πατήσεις να βγάλει τέσσερις πέντε το κάδρο θα είναι ίδιο, οι γωνίες θα είναι ίδιες, αλλά είναι πέντε φωτογραφίες, τέσσερις ή πέντε αν θυμάμαι καλά, που είναι διαφορετικό το κάδρο, αλλάζει λίγο πάνω λίγο κάτω, που σημαίνει η καλόγρια ή υπάλληλος που μας έβγαλε φωτογραφία έκανε έτσι έκανε έτσι έκανε έτσι. “Ευχαριστώ Μαρία, να ‘σαι καλά”. Του λέω σεβασμιότατε σάς έχω βγάλει και άλλες φωτογραφίες. “Όχι παιδί μου, μόνο αυτή που είμαι με το καλιμαύκι”. Ήθελε δηλαδή να είναι επίσημη.
  – Για να την δημοσιεύσετε;
  – Για να την δημοσιεύσω και βέβαια.
  – Ναι.
  – Και γνώριζε, το είδατε το βίντεο, “να δούμε το δημοσίευμα σας τι θα γράφει”, στο ερώτημα μου, πρόσφερα κάτι σε αυτή την έρευνα; “Να δούμε το δημοσίευμα σας και θα κρίνουμε”. Βέβαια έχει αναγνωρίσει, αλλά αυτό είναι ο δικός μου λόγος απέναντι στον δικό του αν θέλετε, αλλά οφείλω να το πω, έχει αναγνωρίσει ότι χωρίς εμένα το λήμμα Άγιο φως σήμερα θα είχε την ίδια μορφή που είχε το 2018.
  – Μάλιστα.
  – Που το 2018 έλεγε ψέματα. Γιατί σήμερα μετά είπε την αλήθεια, δηλαδή απάλειψε, έγινε απαλοιφή της λέξης θαύμα και σήμερα, προσέξτε, έχει σημασία αυτό, το λήμμα είναι το μοναδικό λήμμα από τα εκατοντάδες λήμματα που έχει μέσα η ιστοσελίδα αν πάτε αν ανοίξετε τώρα την επίσημη ιστοσελίδα που στην ενότητα Πανάγιος Τάφος που είναι τα προσκυνήματα Γολγοθάς, Πλάκα της Αποκαθήλωσης και ούτω καθεξής, όλα αν τα πατήσεις σου βγάζει μία περιγραφή. Σήμερα δεν υπάρχει τίποτα, είναι κενό, είναι ανενεργό το λινκ, που σημαίνει ότι αυτοί οι άνθρωποι δέχτηκαν, αυτή είναι ερμηνεία δική μου, ότι όταν βάλανε το κείμενο που δεν μιλούσε για θαύμα δέχθηκαν προφανώς κάποιες πιέσεις γιατί μας τα αλλάξατε τώρα από το θαύμα στο μη θαύμα; Οπότε βρήκαν μια σολομώντεια λύση να μην γράφουμε τίποτα.
  – Μάλιστα.
  – Και τώρα αυτή την στιγμή που μιλάμε είναι κενό. Για τον σεβασμιότατο Ισίδωρο. Ισχυρίζεται στο δικόγραφό του και οι συνήγοροι και λένε ναι έχουμε τα sms που του ζητάς φωτογραφίες. Μάλιστα. Και κάποια στιγμή σού στέλνει δύο φωτογραφίες. Μάλιστα. Ποιες φωτογραφίες; Την τελετή του αγίου φωτός, όχι από τα Χριστούγεννα, γιατί αυτές του ζητούσα, γιατί αυτές ήτανε το ζητούμενο της έρευνας μου. Και μου στέλνει δύο όντως πραγματικά υψηλής ευκρίνειας.
  – Μάλιστα.
  – Γιατί τις ζήτησα; Γιατί αναζητώντας στο διαδίκτυο ήθελα να έχω ό,τι πιο καθαρό υπάρχει κι αυτό μπορεί να σας το βεβαιώσει και ο εκδοτικός οίκος ότι πάντα οι εκδοτικοί οίκοι θέλουνε ό,τι καλύτερο, τεχνικά άρτιο σε επίπεδο φωτογραφιών όπου υπάρχει. Και ποιος άλλος θα μπορούσε να έχει τις πιο άρτιες τεχνικά εννοώ διαυγείς φωτογραφίες; Ο ίδιος. Και μου έστειλε δύο φωτογραφίες. Ο ισχυρισμός τους των συνηγόρων των κατηγόρων που λέει ναι αλλά δεν σου απάντησε στο ερώτημα. Ναι δεν μου απάντησε. Μετά από 9 μέρες ήξερε και ήρθε εκεί και προσέξτε…
  – Πού ήρθε;
  – Συγνώμη ήρθα.
  – Πήγατε εσείς.
  – Πήγα εγώ μετά από 9 μέρες. Πρώτον, μπορούσε να κάνει το πιο απλό πράγμα σε έναν δημοσιογράφο. Και ο δημοσιογράφος που σέβεται τη δεοντολογία θα το έκανε αμέσως. Πρώτον, κ. Αλικάκο σας παρακαλώ πολύ ήδη ξέρετε, σας έχω στείλει πριν από 9 μέρες, στις 16 του μηνός, φωτογραφίες. Θέλω να σας πω τώρα ότι τις φωτογραφίες αυτές δεν θέλω να τις δημοσιεύσετε. Μάλιστα. Αντί αυτού τι κάνει; Την ίδια μέρα στέκεται μπροστά στην κάμερα, φωτογραφίζεται και βιντεοσκοπείται επί 45 λεπτά.
  – Τότε έγινε το βίντεο αυτό το προβληθέν;
  – Ναι.
  – Μετά που πήγατε.
  – Ακριβώς στις 26 Νοεμβρίου τότε. Δηλαδή 9 μέρες έχει όλο το χρόνο έρχομαι τον βλέπω και μπορεί να μου πει το πιο απλό πράγμα. Σας παρακαλώ πολύ δεν θέλω καμία, προσέξτε, όχι φωτογραφίες, αφήστε τις φωτογραφίες, εννοείται αυτονόητα και οι φωτογραφίες, δεν θέλω καμία δημοσιότητα. Αντί αυτού τι κάνει, 45 λεπτά στέκεται φωτογραφίζεται, “να το πω στην κάμερα”, μιλάει ξαναμιλάει, λύνεται σε εισαγωγικά την ώρα που τον ρωτάω εκείνη τη δύσκολη ερώτηση όντως που δύσκολα γίνεται και δύσκολα απαντάται και εκείνη τη στιγμή ο σεβασμιότατος Αρίσταρχος γράφει ιστορία γιατί είναι ο πρώτος, προσέξτε κυρία Πρόεδρε…
  – Ο Αρίσταρχος ή ο Ισίδωρος;
  – Ο Ισίδωρος, είναι ο πρώτος στην ιστορία όχι κάποιος μοναχός, κάποιος φύλακας, είναι εκατό άνθρωποι κάτω στην αδελφότητα που διακονούν τα προσκυνήματα, είναι ο άνθρωπος που προετοιμάζει και υλοποιεί την αφή του Αγίου Φωτός. Είναι ο μοναδικός υπεύθυνος για όλη την τελετή.
  – Παρέμεινε μετά;
  – Και βέβαια παρέμεινε, όχι μόνο παρέμεινε αλλά από ότι έμαθα έγινε και συνοδικός μητροπολίτης, δηλαδή δεν έχει κανένα πρόβλημα. Βέβαια παρέμεινε από ότι έμαθα, αλλά αυτό είναι πληροφορίες αν θέλετε δημοσιογραφικές, εντάξει αισθάνθηκε ένιωσε απειλές εσωτερικές από την κοινότητα, από την αδελφότητα στη λογική, θα την καταλάβετε τη λογική, εμείς είμαστε εδώ τόσους αιώνες, εσύ ποιος είσαι; Είσαι ο έξυπνος που θα πεις το μυστικό όταν εμείς το κρατάμε το μυστικό με χίλια δόντια; Πας και εσύ και το ξεφουρνίζεις και το λες και μπροστά στην κάμερα και φαίνεται κανονικά; Είναι αποστολή μας, σας διάβασα ο φόβος, τον φόβο, τον φόβο των πιστών. Είναι αποστολή μας να κρατάμε αυτό, όχι μόνο βέβαια για τον φόβο αλλά και για άλλα πράγματα τα οποία τα έχουν γράψει άλλοι πιο σοφοί από εμένα, για εξουσία, για δύναμη, για ανανέωση της κυριαρχίας τους εκεί κ.ο.κ.
  
  – Μάλιστα. Κυρία εισαγγελέα.
  – Δεν έχω ερώτηση.
  – Θέλετε κάτι άλλο συμπληρωματικά;
  – Ναι. Δεν νιώθω καμία, ανθρώπινα θέλω να μιλήσω, ένα λεπτό μόνο, δεν νιώθω καμία κακία για τους ανθρώπους αυτούς, ιδιαίτερα στον σεβασμιότατο Ισίδωρο γιατί θεωρώ ότι ειδικά ο σεβασμιότατος Ισίδωρος έκανε μια υπέρβαση προσωπική τεράστια με κόστος προσωπικό. Νιώθω την αγωνία του, θυμάμαι τα λόγια που μου έλεγε όταν ήμουν εκεί “κ. Αλικάκο άλλους βρήκατε;”
  – Τι είπατε;
  – Άλλους βρήκατε; Ήθελε στήριξη. Του λέω ναι έχω και το Θεοφάνη. Άλλους; Έχω μιλήσει και με τον Κορνήλιο, το είδατε. Είχε αγωνία να μη βγει μόνο αυτός και νιώσει την απειλή της κοινότητας. Αλλά όχι μόνο της κοινότητας. Και των πιστών. Έκανε ένα ξέσπασμα, να το πω έτσι, γενναιότητας, ιστορικής γενναιότητας να παραδεχτεί για πρώτη φορά δημόσια ότι δεν υπάρχει κανένα θαύμα. Βέβαια με σεβασμό όλα αυτά τα είπε, ότι το άγιο φως ανάβεται με φυσικό τρόπο. Αυτός είναι και ο λόγος, ένας από τους λόγους που όπως θα είδατε αν ξεφυλλίσατε το βιβλίο μου, ότι η έρευνά μου δεν έχει καμία νύξη, κανένα εν κατακλείδι σκανδαλιστικό χαρακτήρα, καμία μομφή στους ανθρώπους αυτούς, αλλά θα δείτε υπάρχει μια παράγραφος που λέω μακάρι όλοι να μοιάσουν τι; Στον Αρίσταρχο, στον Ισίδωρο στον Κορνήλιο, στο Θεοφάνη.
  – Μάλιστα.
  – Τους δίνω τιμή, τους αναγνωρίζω ότι είναι έντιμοι, τους αναγνωρίζω ότι είπαν την αλήθεια, φοράνε το ράσο και το τίμησαν, αυτοί που το έκαναν, γιατί υπάρχουν εννοείται και άλλοι που το κρύβουν και υπάρχουν βέβαια και άλλοι που ψεύδονται ακόμα και σήμερα διαιωνίζοντας μια πλάνη 11 αιώνων. Αυτά είχα να σας πω. Σας ευχαριστώ.
  – (πρόεδρος) Από έδρας έχετε ερώτηση; Καθίστε.

Περαιτέρω, η Πρόεδρος ρώτησε την Εισαγγελέα και τους διαδίκους αν έχουν ανάγκη να διενεργηθεί συμπληρωματική εξέταση ή να διασαφηνιστεί κάποιο στοιχείο και αφού έλαβε αρνητική απάντηση, κήρυξε τη λήξη της αποδεικτικής διαδικασίας.

Η Εισαγγελέας, στην οποία δόθηκε ο λόγος, αφού ανέπτυξε την κατηγορία, πρότεινε να κηρυχθούν οι κατηγορούμενοι αμφότεροι αθώοι.

Οι συνήγοροι των παριστάμενων προς υποστήριξη της κατηγορίας διαφώνησαν με την εισαγγελική πρόταση και ζήτησαν την ενοχή των κατηγορουμένων ως αυτοί κατηγορούνται.

Οι συνήγοροι υπεράσπισης των κατηγορουμένων, αφού έλαβαν διαδοχικά το λόγο, συντάχθηκαν πλήρως με την εισαγγελική πρόταση και ζήτησαν την απαλλαγή των κατηγορουμένων.

Κατόπιν τούτων η Πρόεδρος κήρυξε το πέρας της συζητήσεως.

Το Δικαστήριο στη συνέχεια, σε μυστική διάσκεψη με την παρουσία και της Γραμματέως του, κατήρτισε και η Πρόεδρός του δημοσίευσε σε δημόσια συνεδρίασή του την ΣΤΤ950/2024 απόφασή του που έχει ως εξής: