Δεύτερη αποστολή στα Ιεροσόλυμα
Βίντεο ντοκουμέντα
Στις 22/10/2018 πήγα και πάλι στην ιερή πόλη. Είχα πια όλες τις αποδείξεις για τον μηχανισμό αφής του φωτός, αλλά ήθελα να βρω και το δεύτερο καντήλι. Και, βεβαίως, να καταγράψω τη μαρτυρία του Κορνήλιου.
Το δεύτερο καντήλι, των φυλάκων, ήταν μια απροσδόκητη εξέλιξη στην έρευνα. Ο Ισίδωρος δεν είχε κανένα λόγο να πει ψέματα για την ύπαρξη και το άναμμά του από τον ίδιο. Ποιος άλλος όμως γνώριζε πως υπάρχει αυτό το καντήλι; Λογικά αυτός που το έβαζε το πρωί του Σαββάτου στον Πανάγιο Τάφο. Ρωτώντας έμαθα ότι το τοποθετούσε ο αρχαιότερος των φυλάκων, ο μοναχός Παντελεήμων1. Δεν ήταν δύσκολο να τον βρω. Τον συνάντησα καθώς έμπαινε στο κτίριο με τα κελιά των φυλάκων για να ξεκουραστεί. Του είπα τι τον ήθελα. «Δεν μπορώ τώρα, περίπου σε δυο ώρες θα κατέβω πάλι στον ναό να λειτουργήσω. Έλα να με βρεις στο Καθολικό».
Έτσι κι έκανα. Κάθισα σε μια γωνιά της αυλής και περίμενα να περάσουν οι δύο ώρες. Παρατηρώντας τον κόσμο διαπίστωσα ότι σε σύγκριση με την προηγούμενη επίσκεψή μου ήταν πολύ περισσότερος. Με δυσκολία μπορούσε να περάσει από την τεράστια κεντρική πύλη. Όσο για την αναμονή για να μπει κάποιος στον Πανάγιο Τάφο και να προσκυνήσει, πολλές ώρες. Η δική μου αναμονή πέρασε γρήγορα και ευχάριστα, μια και παρατηρούσα ανθρώπους. Μετά την κεντρική πύλη, το πρώτο προσκύνημα που αντικρίζει ο κάθε προσκυνητής είναι η Πλάκα της Αποκαθήλωσης. Εκεί γονατίζει, φιλάει το μάρμαρο και πολλοί απλώνουν προσωπικά αντικείμενα, όπως ρούχα, για να λάβουν ευλογία από μύρο ή αίμα που εξέρχονται ως εκ θαύματος, διαβάζουμε σε διάφορες θρησκευτικές ιστοσελίδες. Ας δούμε ένα παράδειγμα σε βίντεο όπου ένας πιστός εκεί αναγγέλλει το “θαύμα” τη στιγμή που “η πλάκα πλημμύρισε μύρο”.
Πλησίασα κοντά. Όντως ένα υγρό με ευχάριστη οσμή ήταν εμφανές παντού. Έβγαλα τη φωτογραφική μηχανή μου και τράβηξα αυτό που έβλεπα.
Πώς βρέθηκε αυτό το υγρό εκεί; Από πού βγαίνει; Ποιος το ρίχνει; Η απορία μου λύθηκε λίγη ώρα αργότερα από τον άνθρωπο που περίμενα να συναντήσω. Θα δούμε τη λύση του… μυστηρίου.
Τώρα είναι η ώρα της συνάντησης για το δεύτερο καντήλι. Έπρεπε να μάθω τα πάντα γι’ αυτό.
Γύρω στις 2 το μεσημέρι πήγα στο Καθολικό. Είδα τον Παντελεήμονα στο ψαλτήρι, μαζί μ’ έναν διάκονο, να ψέλνει. Κάθισα δίπλα του –κρατώντας το ίσο (κράτημα)– και θυμήθηκα τη βυζαντινή μουσική που έμαθα νέος. «Σε δέκα λεπτά τελειώνουμε», μου ψιθύρισε.
Όντως, σε δέκα λεπτά τον ακολουθούσα καθώς διέσχιζε τον ναό, με προορισμό μια μικρή αποθήκη των φυλάκων. Μπήκαμε μέσα, πήρε μια σκάλα και ανέβηκε για να ανοίξει ένα ντουλάπι. Κατέβασε το καντήλι και κρατώντας το ξεκίνησε να μου μιλάει. Κατέγραψα τη μαρτυρία του σε βίντεο. Θα τη δούμε.
«Αυτό είναι το καντήλι των φυλάκων του Αγίου Φωτός. Πάνω του γράφει “ΦΤ”, που σημαίνει “Φύλακες Τάφου”. Αυτό βάζουμε σβηστό στις 8.30 του Μεγάλου Σαββάτου στον Πανάγιο Τάφο. Εγώ είμαι εκείνος που βάζει το καντήλι των φυλάκων από το 1992 και μετά, σαν παλαιότερος. Το βάζω στ’ αριστερά του Τάφου. Στη μέση είναι η φυλλάδα με την Ευχή και δίπλα το καντήλι του σκευοφύλακα, που μπαίνει αργότερα».
Την ύπαρξη των δύο καντηλιών την επιβεβαιώνει και ο αρχιμανδρίτης πατήρ Ματθαίος, που τα τελευταία χρόνια εκτελεί χρέη δραγουμάνου και είναι ο πρώτος που μπαίνει μέσα στον Πανάγιο Τάφο, μετά την τελετή του Αγίου Φωτός. Μου είπε: «Εγώ όταν μπαίνω στον Πανάγιο Τάφο βλέπω δύο αναμμένα καντήλια».
Κι όμως, για όλα τα παραπάνω υπάρχει και οπτική απόδειξη. Το 2018, την Κυριακή του Πάσχα, ανέβηκε βίντεο στο YouTube μέσα από τον λογαριασμό ενός Αρμένιου ιερέα. Σε αυτό φαίνεται κάποιος να μπαίνει στον Πανάγιο Τάφο, ελάχιστα δευτερόλεπτα μετά την τελετή του Αγίου Φωτός, και να καταγράφει με την κάμερά του ό,τι υπάρχει πάνω στον Τάφο.
Στην πρώτη εικόνα-καρέ βλέπουμε τον δραγουμάνο αρχιμανδρίτη πατέρα Ματθαίο να απομακρύνει την αναμμένη ακοίμητη κανδήλα που έχει ανάψει ο σκευοφύλακας.
Στη συνέχεια, ο εικονολήπτης εισέρχεται στον Πανάγιο Τάφο. Η επόμενη φωτογραφία-καρέ είναι η πιο σημαντική και έχει τον χαρακτήρα ιστορικού ντοκουμέντου. Στη μέση φαίνονται καθαρά η φυλλάδα με την Ευχή, αριστερά η αναμμένη κανδήλα των φυλάκων, πάλι από τον αναπτήρα του σκευοφύλακα, και δίπλα ένα κεράκι – θα εξηγήσουμε στη συνέχεια τον λόγο ύπαρξής του.
Αμέσως μετά, ένας ελληνορθόδοξος μοναχός μπαίνει μπροστά στην κάμερα, απαγορεύοντας στον Αρμένη να συνεχίσει τη βιντεοσκόπηση.
Τέλος, ο αρχαιότερος των φυλάκων, ο Παντελεήμων, απομακρύνει το καντήλι που έχει τοποθετήσει ο ίδιος το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου.
Ας δούμε και ένα σπάνιο βίντεο από την τελετή του 2009, όπου φαίνονται και τα δύο καντήλια μαζί.
Οι εικόνες που είδαμε συνιστούν την απόδειξη των αποδείξεων που παρουσιάσαμε μέχρι τώρα, αλλά και αυτών που θα δούμε στη συνέχεια. Ο αναγνώστης οφείλει να κρατήσει το εξής: την απόλυτη τεκμηρίωση της ύπαρξης δύο καντηλιών μέσα στον Πανάγιο Τάφο, τα οποία έχουν ανάψει, όπως θα δούμε και στη συνέχεια, από ανθρώπινο χέρι πριν από την είσοδο του Πατριάρχη.
Θα τα δούμε όλα αυτά και σε βίντεο. Όμως τώρα σειρά έχει το πιο σημαντικό βίντεο που έχει καταγραφεί ποτέ την ημέρα του Μ. Σαββάτου κατά την τελετή του Αγίου Φωτός.
Βίντεο αποκάλυψη
Μερικούς μήνες μετά το Πάσχα του 2021, στις 16/10, στο λογαριασμό YouTube του ίδιου Αρμένιου ιερέα, εμφανίστηκε ένα βίντεο που πέρασε σχεδόν απαρατήρητο. Ένας από τους λόγους -πέρα από το ότι ο τίτλος ήταν στα Αρμένικα- ήταν ότι ο τίτλος μιλούσε για θαύμα, ωστόσο το βίντεο δεν έδειχνε κανένα θαύμα. Όπως μου εξήγησε αργότερα ο ιερέας, δεν ήθελε να δώσει χαρακτήρα αποκάλυψης, αλλά γράφοντας στον τίτλο “Υπάρχει απόδειξη θαύματος! Άγιο Φως” ήταν “μια μορφή ειρωνείας”. Ελάχιστοι την κατάλαβαν.
Ζήτησα αμέσως το πρωτότυπο αρχείο, όπως ακριβώς βγήκε από την κάμερα καταγραφής (που όπως αποδείχθηκε ήταν αυτή ενός iPhone 11). Μου το έστειλε. Μετά από προσεκτικό έλεγχο, βεβαιώθηκα ότι δεν είχε υποστεί την παραμικρή επεξεργασία.
Το βίντεο έδειχνε κάτι που βλέπαμε για πρώτη φορά: τι υπάρχει πάνω στον Πανάγιο Τάφο την ώρα που εισέρχεται ο Πατριάρχης και ο Αρμένιος ιερέας. Από τα 27 δευτερόλεπτα του βίντεο, υπήρχαν 2 κρίσιμα δευτερόλεπτα που έδειχναν ότι υπήρχε ήδη φλόγα μέσα στον Τάφο.
Τον Φεβρουάριο του 2022, πήρα:
- α) τη μαρτυρία του φύλακα Παντελεήμονα που είχα βιντεοσκοπήσει,
- β) πλάνα από την είσοδο της κανδήλας το 2020 που εξαιτίας της πανδημίας ο ναός ήταν άδειος από πιστούς,
- γ) το βίντεο-αποκάλυψη που έδειχνε τον Πανάγιο Τάφο πριν μπει ο Πατριάρχης και ο Αρμένιος ιερέας και
- δ) το βίντεο που έδειχνε τι υπήρχε πάνω στον Πανάγιο Τάφο μετά την τελετή.
Συγκέντρωσα όλα αυτά τα βίντεο και δημιούργησα ένα, που αποδείκνυε πέραν πάσης αμφιβολίας ότι υπάρχει πηγή φωτιάς μέσα στον Πανάγιο Τάφο πριν εισέλθει ο Πατριάρχης. Δείτε το.
Μετά από αυτό το βίντεο, εκείνο που έλειπε για να αποδείξω πλήρως το άναμμα των καντηλιών από τον Ισίδωρο, ήταν η δική του μαρτυρία, αλλά αυτή τη φορά καταγεγραμμένη σε βίντεο. Ήδη την είχα από τον Οκτώβριο του 2018. Θα τη δούμε σε λίγο.
Πριν κλείσουμε αυτό το κεφάλαιο, ας δούμε τη λύση του μυστηρίου με το “θαύμα του μύρου”.
Μύρο. Η λύση του μυστήριου.
Η απάντηση στα ερωτήματα “Πώς βρέθηκε αυτό το υγρό εκεί; Από πού βγαίνει; Ποιος το ρίχνει;” είναι απλή. Την έδωσε ο ίδιος ο Παντελεήμων σε μένα, αλλά κι ένα ρεπορτάζ ξένου τηλεοπτικού καναλιού. Δείτε τη.
Η απάντηση του Πατριαρχείου για το παραποιημένο κείμενο της Ευχής
Όταν επέστρεψα στην Ελλάδα από το πρώτο ταξίδι μου στα Ιεροσόλυμα, και αφού ερευνώντας βεβαιώθηκα ότι όντως επί εννιά χρόνια, τουλάχιστον, έλειπαν από την Ευχή του Αγίου Φωτός οι πέντε λέξεις για τις οποίες μιλήσαμε, ενημέρωσα τον αρχιγραμματέα και ζήτησα μια εξήγηση. Στις 23/10/2018, κατέγραψα την επίσημη θέση του Πατριαρχείου, διά στόματος Αρίσταρχου:
«Η επίσημη θέση του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων για το Άγιο Φως είναι αυτή η οποία αναγράφεται στο Πρόγραμμα της τελετής του Αγίου Φωτός του Μεγάλου Σαββάτου κάθε έτους, στην ιστοσελίδα του Πατριαρχείου για την τελετή εκάστου έτους, στις Μελέτες εγκρίτων Αγιοταφιτών Πατέρων και κυρίως σε αυτή του μακαριστού Καλλίστου Μηλιαρά2, στο περιοδικό της Νέας Σιών και σε ό,τι συνάγεται για το Άγιο Φως από την Αγία Γραφή και τους Πατέρες της Εκκλησίας. Ό,τι δεν υπάρχει πια στην ιστοσελίδα του Πατριαρχείου, δεν το επιδοκιμάζουμε».
Ο Αρίσταρχος δεν δέχτηκε άλλη ερώτηση σχετικά με το θέμα. Ήταν ολοφάνερο ότι δεν ήθελε να δώσει συνέχεια. Ως εκ τούτου, δεν θα μάθουμε ποτέ, όχι μόνο ποιος παραποίησε το κείμενο, αλλά και γιατί το Πατριαρχείο δεν αντέδρασε –εφόσον γνώριζε– όλα αυτά τα χρόνια. Κρατάμε την τελευταία φράση του Πατριαρχείου: «Δεν επιδοκιμάζουμε την αναφορά στο θαύμα» – γιατί αυτό είπε στην ουσία, καθώς, πέρα από όλα τα άλλα, αυτή η λέξη -θαύμα- αφαιρέθηκε από την επίσημη ιστοσελίδα του.
- Απεβίωσε στις 10 Αυγούστου 2023 σε ηλικία 79 ετών. ↩︎
- Ας σημειωθεί ότι ο μακαριστός Μηλιαράς στην «Περιγραφή της συγχρόνου τελετής του αγίου φωτός» (σ. 24-34) δεν κάνει καμία αναφορά σε θαύμα. Γράφει: «Μετὰ τὸ τέλος τῆς εὐχῆς ὁ Πατριάρχης μετὰ πάσης εὐλαβείας ἀσπάζεται τὸν ἅγιον Τάφον καὶ λαμβάνει τὸ ἅγιον φῶς…» ↩︎